تایم کلینیک مواد غذایی و گیاهان دارویی
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
مراحل عادت کردن کودک به سمعک
استفاده از سمعک برای کودکان، به‌ویژه در سنین پایین، تنها به معنای دریافت یک وسیله کمک‌شنوایی نیست؛ بلکه فرآیندی زمان‌بر و چندمرحله‌ای است که نیاز به صبر، همراهی خانواده و راهنمایی تخصصی دارد. کودک برای پذیرش سمعک به زمانی نیاز دارد تا از نظر روانی، رفتاری و فیزیولوژیکی با حضور یک جسم خارجی در گوشش کنار بیاید. در این مقاله، نگاهی می‌اندازیم به مراحل تدریجی سازگاری کودک با سمعک و نکاتی که والدین باید در این مسیر بدانند. اگر هنوز مطمئن نیستید که چه زمانی باید کودک را برای شنوایی‌سنجی ببرید، روی آن کلیک کنید.
چرا عادت‌سازی به سمعک در کودکان اهمیت دارد؟
برخلاف بزرگسالان که اغلب از تأثیر کم‌شنوایی بر ارتباطات خود آگاهند، کودکان ممکن است نسبت به نیاز واقعی‌شان به سمعک آگاه نباشند. اگر کودک نتواند سمعک را بپذیرد یا استفاده مداوم نداشته باشد، احتمال اختلال در رشد گفتار، مهارت‌های زبانی و عملکرد تحصیلی او افزایش می‌یابد. به همین دلیل، عادت‌سازی به سمعک باید بخشی جدی از فرآیند توانبخشی شنیداری کودک باشد، نه صرفاً یک اقدام فنی.
روزهای ابتدایی؛ اولین برخورد با سمعک
در روزهای اول، واکنش کودک به سمعک می‌تواند متغیر باشد. برخی کودکان به سرعت با آن کنار می‌آیند، در حالی که برخی دیگر آن را از گوش خود بیرون می‌آورند یا به آن بی‌توجهی می‌کنند. این رفتار طبیعی است. مهم‌ترین نکته در این مرحله، مثبت نگه داشتن فضای استفاده از سمعک است:
- سمعک را در زمانی استفاده کنید که کودک در وضعیت روحی خوبی است (مثلاً پس از خواب یا غذا).
- زمان استفاده را از چند دقیقه در روز شروع کرده و به‌تدریج افزایش دهید.
- به هیچ‌وجه کودک را مجبور نکنید، بلکه با تشویق، بازی یا داستان سعی کنید تجربه را لذت‌بخش کنید.
نقش والدین و مراقبین در ایجاد احساس امنیت
کودکان، به‌ویژه در سنین پایین، از والدین خود الگو می‌گیرند. اگر والدین نسبت به استفاده از سمعک رویکردی مثبت و آرام داشته باشند، کودک نیز سریع‌تر با آن سازگار می‌شود. در این مرحله، لازم است:
- والدین خودشان درباره عملکرد سمعک، نحوه مراقبت از آن و دلایل تجویز اطلاعات کافی داشته باشند.
- سؤالات کودک را جدی بگیرند و با زبانی ساده و کودکانه برایش توضیح دهند.
- از عکس‌ها، کتاب‌ها یا انیمیشن‌هایی استفاده کنند که کودکان دارای سمعک را نشان می‌دهد.
پیگیری و تنظیم مجدد؛ کلید موفقیت در مراحل بعدی
تنظیم اولیه سمعک با داده‌های تست شنوایی کودک انجام می‌شود، اما این پایان کار نیست. در کودکان، به‌ویژه در سال‌های اولیه زندگی، ساختار گوش و نیازهای شنیداری دائماً در حال تغییر است. بنابراین:
- تنظیم مجدد سمعک (Fine Tuning) باید هر چند ماه یک‌بار توسط ادیولوژیست انجام شود.
- ممکن است نیاز به تعویض قالب یا اصلاح در تنظیمات برنامه‌ریزی‌شده وجود داشته باشد.
- والدین باید بازخوردهایی از کودک جمع‌آوری کنند (مثلاً اینکه در کدام محیط‌ها صداها برایش آزاردهنده یا نامفهوم است).
ابزارهای کمکی برای جلب مشارکت کودک
علاوه بر خود سمعک، ابزارهای جانبی و اپلیکیشن‌های آموزشی می‌توانند تجربه کودک را بهبود بخشند:
- کلیپس‌های نگهدارنده سمعک برای جلوگیری از افتادن یا گم‌شدن سمعک در کودکان فعال
- اپلیکیشن‌های ساده موبایلی برای آموزش نحوه استفاده و تشویق به استفاده روزانه
- برچسب‌های رنگی یا کاورهای فانتزی برای شخصی‌سازی سمعک و افزایش حس مالکیت کودک
چه زمانی می‌توان گفت کودک با سمعک سازگار شده است؟
فرآیند عادت‌سازی برای هر کودک متفاوت است، اما نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد کودک سمعک را پذیرفته:
- استفاده خودخواسته و بدون یادآوری
- عدم شکایت از سمعک (مثلاً نگفتن اینکه گوشش اذیت می‌شود یا صدا زیاد است)
- افزایش دقت شنیداری و مشارکت در مکالمه
- بهبود تدریجی گفتار و واکنش‌های شنیداری
در این مرحله، کودک نه تنها از نظر فنی، بلکه از نظر روانی نیز آماده استفاده بلندمدت از سمعک است.
نتیجه‌گیری: همراهی پیوسته، نه تحمیل
استفاده موفقیت‌آمیز از سمعک در کودکان، حاصل یک همکاری مستمر میان والدین، کودک و ادیولوژیست است. عجله، فشار یا بی‌صبری در این فرآیند ممکن است نتیجه عکس داشته باشد. در عوض، با ایجاد فضایی مثبت، استفاده تدریجی، آموزش مناسب و دریافت خدمات تخصصی، می‌توان اطمینان حاصل کرد که کودک به‌درستی با دنیای صدا آشنا می‌شود و فرصت‌های رشد و یادگیری را از دست نمی‌دهد.
